Από το Grexit σε τροχιά exit!

ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΦΟΙΒΟΣ ΚΛΑΥΔΙΑΝΟΣ

"Για πρώτη φορά φορά δημιουργούνται πραγματικές συνθήκες για ανάκαμψη" απαντούν σε κατ' ιδίαν συζητήσεις στελέχη του οικονομικού επιτελείου του ΣΥΡΙΖΑ. Όπως εξηγούν, σχετικά με τα τρία μεγάλα στοιχήματα των επόμενων μηνών -αξιολόγηση, τράπεζες, χρέος-, "αν κερδηθούν, θα αλλάξουν ριζικά οι προσδοκίες στην οικονομία". Παράλληλα, προετοιμάζουν μια σειρά άλλων δράσεων για τη βελτίωση των συνθηκών στην πραγματική οικονομία και επισημαίνουν ότι τα στοιχεία για την πορεία του ΑΕΠ το 2015 ανατρέπουν το μεγαλύτερο μέρος αν όχι το σύνολο της ύφεσης που προέβλεπαν οι θεσμοί.

Σήμα για κατανάλωση και επενδύσεις
 

Όπως επισημαίνουν, η τρέχουσα αξιολόγηση, η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών -ταυτόχρονα με τη διευθέτηση του ζητήματος των κόκκινων δανείων- και η επίλυση του ζητήματος του χρέους είναι τρία ζητήματα που αναμένεται να επιδράσουν με τρόπο "πρωτόγνωρο" τα τελευταία επτά έτη για δύο λόγους.

Πρώτον, επειδή ένα υγιές τραπεζικό σύστημα και ένα βιώσιμο χρέος αποτελούν τις προϋποθέσεις χωρίς τις οποίες η ελληνική οικονομία (όπως και καμία άλλη οικονομία στον κόσμο) δεν θα μπορούσε να αναπτυχθεί. Δεύτερον, γιατί η επίλυση των προβλημάτων αυτών θα δώσει έμπρακτα το σήμα, τόσο στο εσωτερικό της χώρας όσο και στο εξωτερικό, ότι η Ευρώπη έχει αποφασίσει, σε πολιτικό επίπεδο, να τελειώνει οριστικά με το ελληνικό πρόβλημα. Το αποτέλεσμα θα ήταν μια τελείως διαφορετική συμπεριφορά επενδυτών (οποιασδήποτε κλίμακας) και καταναλωτών που θα δημιουργούσε η άρση της αβεβαιότητας των τελευταίων χρόνων.

Εδώ εντοπίζεται και μια πολύ ουσιαστική διαφορά με τα "success story" της κυβέρνησης Σαμαρά, δηλαδή το ότι επεδίωκε να φτιάξει κλίμα εφορίας, αλλά με τα πραγματικά προβλήματα να παραμένουν (μη βιωσιμότητα χρέους, κόκκινα δάνεια, βιωσιμότητα ασφαλιστικού κ.λπ.). Ανώτατο κυβερνητικό στέλεχος υπογραμμίζει στην "Αυγή" πως "σε καμία περίπτωση ο ΣΥΡΙΖΑ δεν επιδιώκει να παρουσιάσει μια επίπλαστη εικόνα αισιοδοξίας, αλλά, από την άλλη μεριά, δεν είναι σωστό αυτό που συμβαίνει ώς τώρα, δηλαδή το ότι δεν αναδεικνύουμε επαρκώς τις νέες συνθήκες που διαμορφώνονται".

Το ίδιο στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ -και δεν είναι το μόνο- εμφανίζεται αισιόδοξο για τον τρόπο με τον οποίο προχωράνε οι διαπραγματεύσεις για σειρά ζητημάτων. "Έχει αλλάξει ριζικά η στάση πολύ σημαντικών παραγόντων στους ευρωπαϊκούς συσχετισμούς. Δεν έχει πάψει να υφίσταται το αρνητικό μπλοκ δυνάμεων, αλλά είναι αποδυναμωμένο". Επίσης, υπάρχει αισιοδοξία για τον ρυθμό υλοποίησης της συμφωνίας, καθώς η νομοπροπαρασκευαστική δουλειά που έχει γίνει κρίνεται ότι έχει προχωρήσει πολύ. Επιπλέον, επισημαίνει ότι, μετά τις αξιολογήσεις του 2015 και του πρώτου εξαμήνου του 2016, το πρόγραμμα είναι κενό δράσεων και "μπορεί να συμπληρωθεί από ένα πρόγραμμα για την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας".
 

Τόνωση της ρευστότητας
 

Παράλληλα με τα τρία μεγάλα μέτωπα, το οικονομικό επιτελείο προετοιμάζει σειρά μικρότερων παρεμβάσεων που σε συνδυασμό μπορούν να δημιουργήσουν συνθήκες μια θετικής "χιονοστιβάδας" με το ένα θετικό στοιχείο να επιδρά στο άλλο.

Ληξιπρόθεσμα: Στο μέτωπο των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου έχουν πέσει ήδη 500 εκατ., ενώ από τις δύο επόμενες δόσεις έως τις 15 Νοεμβρίου αναμένονται άλλα 2,5 δισ. και έως το τέλος του 2016 θα δοθούν τα υπόλοιπα 3,9 δισ. που απομένουν.

ΈΣΠΑ: Μετά την αλλαγή του ευρωπαϊκού πλαισίου (100% χρηματοδότηση από ευρωπαϊκούς πόρους, εμπροσθοβαρής διάθεση κονδυλίων), θα είναι διαθέσιμα για την Ελλάδα κεφάλαια ύψους 4,5 δισ. το 2015 μέσα από το ΕΣΠΑ.

Μείωση επιτοκίου δανεισμού τραπεζών και επιχειρήσεων: Με την ολοκλήρωση της αξιολόγησης, οι ελληνικές τράπεζες θα μπορούν να δανείζονται απευθείας από την ΕΚΤ με πολύ χαμηλότερα επιτόκια από αυτά που δανείζονται τώρα μέσω ELA. Η βελτίωση αυτή αναμένεται να μετακυλιστεί στα επιτόκια δανεισμού νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Παράλληλα, η άρση της αβεβαιότητας γύρω από την ελληνική οικονομία αναμένεται να επιδράσει θετικά στο κόστος δανεισμού των μεγάλων ελληνικών επιχειρήσεων με ομολογιακά δάνεια.

Πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης (QE): Σύμφωνα με τις δηλώσεις του Μ. Ντράγκι, η ολοκλήρωση της αξιολόγησης και η επαναφορά του χρέους σε διαχειρίσιμα επίπεδα ανοίγει τον δρόμο για τη συμμετοχή της Ελλάδας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, το οποίο θα επιταχύνει τη μείωση των επιτοκίων των ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου. Πάντως, το οικονομικό επιτελείο, με δεδομένη την επάρκεια ρευστότητας που παρέχει το πρόγραμμα, δεν βιάζεται για την έξοδο στις αγορές, την οποία και τοποθετεί στα τέλη του 2016 ή στις αρχές του 2017. Θα πρέπει, όμως, να σημειωθεί ότι ήδη το επιτόκιο των ελληνικών δεκαετών ομολόγων έχει υποχωρήσει σε λιγότερο από 8%, από σχεδόν 15% στα τέλη Ιουνίου.

Ταμείο αξιοποίησης της περιουσίας του Δημοσίου: Η μετακίνηση από το καθεστώς του ΤΑΙΠΕΔ, όπως επιδιώκει η ελληνική κυβέρνηση, σημαίνει και ουσιαστική μετακίνηση για την αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας. Παραμένοντας με κάποιο ποσοστό ιδιοκτήτης, το Ελληνικό Δημόσιο διατηρεί τη δυνατότητα για συμμετοχή σε μελλοντικά έσοδα και κυρίως στο να παρεμβαίνει ώστε να έχουν αναπτυξιακό χαρακτήρα οι επενδύσεις που θα γίνουν.

 

Διαψεύδονται οι απαισιόδοξες προβλέψεις για το 2015
 

Στελέχη του οικονομικού επιτελείου του ΣΥΡΙΖΑ υποστηρίζουν ότι σε καμία περίπτωση δεν θέλουν να επαναληφθεί η "βιομηχανία" θετικών προβλέψεων που είχε δημιουργηθεί στο παρελθόν. Ωστόσο, εμφανίζονται προβληματισμένα σχετικά με το ενδεχόμενο να υπάρξει το αντίστροφο φαινόμενο, με τους θεσμούς να δίνουν προβλέψεις σημαντικά πιο απαισιόδοξες σε σχέση με την πραγματική πορεία της οικονομίας.

Ήδη φέτος οι αρχικές προβλέψεις για ύφεση -4,5% έχουν αλλάξει επισήμως σε -2,3% (στο κείμενο του Μνημονίου), ενώ τις τελευταίες εβδομάδες οι θεσμοί έχουν δεχτεί ότι τα τελευταία στοιχεία δείχνουν ακόμη μικρότερη ύφεση κοντά στο -1,5%. Ανάλογες αναπροσαρμογές παρουσιάζουν εξάλλου στις επίσημες εκθέσεις τους οι ελληνικές τράπεζες καθώς και ο ΙΟΒΕ ή, σύμφωνα με τις πληροφορίες, ετοιμάζονται να τις παρουσιάσουν.

Αν και ακόμα εκκρεμούν τα τελικά αποτελέσματα για τρίτο τρίμηνο, το οποίο είναι και πιο κρίσιμο, καθώς υπάρχει δυσκολία να προβλεφθεί το βάθος της αρνητικής επίδρασης των capital controls, αλλά και η θετική επίδραση της πολύ καλής χρονιάς στον τουρισμό (για τον οποίο τα εγχώρια ΜΜΕ προέβλεπαν μέχρι και συρρίκνωση), υπάρχουν και εκτιμήσεις για μηδενική ύφεση ή ακόμη και οριακή ανάπτυξη της οικονομίας. Συγκεκριμένα, η Bank of America Merrill Lynch έκανε πρόσφατα πρόβλεψη συρρίκνωσης μόνο κατά -0,2% και η Ernest & Young διαβλέπει μεγέθυνση 0,3%.

Επιπλέον, υπάρχουν και ποιοτικά στοιχεία που δημιουργούν αισιοδοξία, όπως τα στοιχεία αύξησης της απασχόλησης, αλλά και η πορεία των εσόδων του προϋπολογισμού, που με κάποια χρονική υστέρηση δεν κινούνται πολύ μακριά από τους στόχους.

Στην κυβέρνηση επισημαίνουν ότι ακόμη και μια μικρή μεταβολή της πορείας της ύφεσης (από το 2,3% στο 1,5%) θα έχει σημαντική επίδραση στην πορεία των εσόδων του κράτους, με αποτέλεσμα η υπέρβαση των στόχων να μπορεί να διατεθεί για την άσκηση κοινωνικής πολιτικής. Υπενθυμίζουμε ότι η συμφωνία με τους θεσμούς προβλέπει ότι σε τέτοια περίπτωση το 40% της υπέρβασης θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την άσκηση κοινωνικής και αναπτυξιακής πολιτικής, το 30% στην κάλυψη των ληξιπρόθεσμων οφειλών (χρήματα που θα παραμένουν στην πραγματική οικονομία) και το 30% για τη μείωση του χρέους.

Πάντως, το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης εμφανίζεται συγκρατημένο, ενώ, παράλληλα, δεν υποτιμά τους κινδύνους στη διεθνή οικονομία αλλά και τον υφεσιακό χαρακτήρα αρκετών μέτρων που αναμένεται να επηρεάσει την επόμενη χρονιά.

 

Τζακ Λιου προς Ντάισελμπλουμ: Να τηρηθεί η δέσμευση για "αξιοσημείωτη ελάφρυνση χρέους"

 

Να υλοποιήσει τη δέσμευσή της να παράσχει στην Ελλάδα "αξιοσημείωτη ελάφρυνση χρέους" κάλεσε την Ευρώπη ο υπουργός οικονομικών των ΗΠΑ Τζακ Λιου σε επικοινωνία που είχε με τον επικεφαλής του Eurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ. Όπως δήλωσε ο εκπρόσωπος Τύπου του υπουργείου, ο κ. Λιου επανέλαβε στον κ. Ντάισελμπλουμ ότι οι ΗΠΑ παρακολουθούν στενά την οικονομική κατάσταση στην Ελλάδα. Παράλληλα, ο Αμερικανός υπουργός επισήμανε τη σημασία της υλοποίησης των απαραίτητων μεταρρυθμίσεων από την ελληνική κυβέρνηση και υπογράμμισε ότι το ΔΝΤ θα πρέπει να παραμείνει στο ελληνικό πρόγραμμα.

αυγή